Βροντερό «όχι» για την εκταµίευση έστω και ενός µέρους της τέταρτης δόσης του ΔΝΤ είπε ο Τζον Λίπσκι στην Ουκρανία στα τέλη του 2009, σύµφωνα µε τα τηλεγραφήµατα του Wikileaks, καθώς η χώρα είχε παρεκκλίνει από τους στόχους του προγράµµατός της. Ο αντικαταστάτης του Ντοµινίκ Στρος-Καν που θα εγκρίνει την εκταµίευση της πέµπτης δόσης του Ταµείου για την Ελλάδα, είχε υποδείξει εκείνη την περίοδο στους Ουκρανούς να πάρουν δάνειο από κάποια άλλη πηγή για να βγουν από την κρίση. Η ουκρανική κυβέρνηση τότε ζητούσε επίµονα τουλάχιστον 2 δισεκατοµµύρια δολάρια, ισχυριζόµενη ότι τα θέλει για να πληρώσει το φυσικό αέριο – ήδη η Gazprom είχε κλείσει µία φορά τις στρόφιγγες στις αρχές του 2009 – και άλλα χρέη της.
20 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ 2008. Η πρωθυπουργός Τιµοσένκο στις 11.00 τη νύχτα συναντά τον αµερικανό πρεσβευτή στο Κίεβο και του διαµηνύει ότι τα οικονοµικά της χώρας καταρρέουν µε ταχύτατους ρυθµούς.Στο εµπιστευτικό τηλεγράφηµα 08Kyiv2111 η πρωθυπουργός φέρεται να λέει ότι τα περιθώρια για να ανακτήσει η Ουκρανία την εµπιστοσύνη των αγορών µετριούνται σε «ώρες, όχι ηµέρες».
Ετσι, µαζί µε τον υπουργό Οικονοµικών ζήτησαν από τον πρεσβευτή να παρέµβει η αµερικανική κυβέρνηση ώστε «το ΔΝΤ, και προπαντός ο πρώτος αναπληρωτής διευθυντής του Τζον Λίπσκι και ο εκτελεστικός διευθυντής των ΗΠΑ να εγγυηθούν την έγκριση του πακέτου». Μέσα σε έξι ηµέρες το ΔΝΤ ανακοινώνει τη συµφωνία για το δάνειο των 16 δισ. δολαρίων σε επιτελικό επίπεδο και στις 5 Νοεµβρίου 2008 δηµοσιεύεται η απόφαση έγκρισής του.
Εναν χρόνο µετά, σύννεφα σκιάζουν το οικονοµικό πρόγραµµα της Ουκρανίας. Ο οργανισµός ζητά από την ουκρανική κυβέρνηση να θέσει βέτο σε νόµο που ψηφίστηκε για τη βελτίωση των κοινωνικών συνθηκών, ο οποίος περιελάµβανε γενναίες αυξήσεις σε µισθούς και συντάξεις. Εως τότε η Ουκρανία είχε λάβει βοήθεια συνολικού ύψους 12 δισ. δολαρίων και εκείνη την περίοδο κρινόταν η τέταρτη δόση. Τον επόµενο µήνα σε συνάντησή του µε τον αµερικανό πρεσβευτή ο ουκρανός υφυπουργός Οικονοµικών Αντρίι Κράβετς ενηµερώνει ότι ο υπουργόςΕξωτερικών θα συναντηθεί µε τον ΤζονΛίπσκι. Στο τηλεγράφηµα 09Kyiv2130 o Κράβετς εκφράζει την ανησυχία ότι, αν η χώρα του «δεν λάβει χρηµατοδότηση από το ΔΝΤή δεν επιτύχει η δηµοπρασία κρατικών οµολόγων, η κατάσταση της οικονοµίας θα είναι “καταστροφική”».
Στις13 Δεκεµβρίου ο ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Πέτρο Ποροσένκο συναντιέται µε τον πρεσβευτή στο Κίεβο και µιλάει για τη συνάντησή του µε τον Λίπσκι. Πέρααπό το ότι χαρακτηρίζει τις σχέσεις µε τον οργανισµό «πολύ κακές», στο εµπιστευτικό τηλεγράφηµα 09Kyiv2135 επισηµαίνεται ότι «οι συζητήσεις µε τον Λίπσκι για την εκταµίευση της τέταρτης δόσης περιγράφη κανως µη εποικοδοµητικές». Ο υπουργός Εξωτερικών τόνισε επίσης ότι έστω και µία µερική εκταµίευση της δόσης θα ήταν επαρκής για την κάλυψη των αναγκών όσον αφορά το αέριο και την αποπληρωµή των χρεών. «Ο Ποροσένκο είπε ότι ο Λίπσκι τού πρότεινε τη λήψη βραχυπρόθεσµου δανείου από κάποια άλλη πηγή για να εξέλθει η χώρα από την άµεση κρίση», αναφέρεται.
Οπως ισχυριζόταν ο υπουργός Εξωτερικών, όταν έθεσε το θέµα της πληρωµής του αερίου και των χρεών, ο αναπληρωτής διευθυντής του ΔΝΤ απάντησε ότι το εξωτερικό χρέος της θα µπορούσε να χρηµατοδοτηθεί από το αποθεµατικό της Κεντρικής Τράπεζας της Ουκρανίας. «Ο Ποροσένκο σχολίασε ότι αυτό θα οδηγούσε στην υπερέκθεση των κρατικών τραπεζών σε συγκεκριµένους δανειστές», αναφέρεται στο διπλωµατικό έγγραφο.
Σε άλλο τηλεγράφηµαµε κωδικό 09Kiyv2133 επισηµαίνεται ότι πριν από τη συνάντησή του µε τον αναπληρωτή διευθυντή του ΔΝΤ Λίπσκι στην Ουάσιγκτον ο υπουργός Εξωτερικών Ποροσένκο λέει στις 11 Δεκεµβρίου ότι «θα υπάρχει “µεγαλύτερος κίνδυνος” διακοπών του φυσικού αερίου αν η Ουκρανία δεν λάβει δόση από το ΔΝΤ». Κατά τη συνάντησή του µε τον αµερικανό πρεσβευτή ο υπουργός Εξωτερικών ξεκαθάρισε πως η Ουκρανία πιθανότατα να είχε να πληρώσει τον λογαριασµό του αερίου για τον Ιανουάριο, αλλά η κατάσταση ήταν αβέβαιη και θα γινόταν χειρότερη τον Φεβρουάριο χωρίς εξωτερική βοήθεια. Στο ίδιο τηλεγράφηµα ο αντιπρόσωπος του ΔΝΤ στην Ουκρανία φαίνεται να λέει σε αξιωµατούχους της αµερικανικής πρεσβείας στο Κίεβο ότι οι δηλώσεις περί διακοπής της τροφοδοσίας δεν ήταν «αξιόπιστο τέχνασµα» και πως οι Ευρωπαίοι είχαν πάρει τα µαθήµατά τους να δηµιουργήσουν αποθέµατα από τις αρχές του 2009, οπότε η Gazprom είχε κλείσει τη στρόφιγγα.
Και ενώ οι ηµέρες περνούν χωρίς να υπάρχουν σηµαντικές εξελίξεις, η πρωθυπουργός Τιµοσένκο και οι υπουργοί της εκφράζουν, σύµφωνα µε το τηλεγράφηµα 09Kiyv2140, την ανησυχία τους ότι ο Λίπσκι του ΔΝΤ και οι «µαθηµατικοί» του αποτύγχαναν να κατανοήσουν την κατάσταση. Μέχρι τις 29 Δεκεµβρίου 2009 που η κρατική εταιρεία αερίου της Ουκρανίας εξέδωσε ανακοίνωση ότι η Ρωσία συµφώνησε στην αύξηση κατά 30% των τελών διέλευσης από τους αγωγούς επί ουκρανικού εδάφους.
Πιο «µαλακός» από τον Λίπσκι, όπως τουλάχιστον περιγράφεται κατά τη συνάντησή τουµε τον ουκρανό υπουργό Εξωτερικών, εµφανίζεται ο Στρος-Καν στη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2010. «Στο τέλος της ηµέρας καταφέραµε να εξυπηρετήσουµε όλα τα χρέη, ιδιαίτερα αυτά στο εξωτερικό. Και µετά προχώρησαν στην πληρωµή του αερίου στη Ρωσία, η κατάσταση είναι σχετικά οµαλή, αν και υπάρχουν κάποιες πιέσεις στην οικονοµία. Στις επόµενες ηµέρες θα λάβουν χώρα οι εκλογές… Και µετά φυσικά µε τη νέα εκτελεστική εξουσία αναµένουµε ότι θα µπορέσουµε να ξαναέχουµε νορµάλ σχέσεις», είχε πει ο κατηγορούµενος διευθυντής του ΔΝΤ.
Τρεις µήνες µετά, η Ουκρανία υπέγραψε µε τη Ρωσία συµφωνία για µείωση της τιµής πώλησης του αερίου κατά 30%. Και τον Ιούλιοτου 2010 ακολούθησε η ανακοίνωση του οργανισµού για παροχή βοήθειας ύψους 14,9 δισεκατοµµυρίων δολαρίων στη νέα ουκρανική κυβέρνηση.
